Mindfulness

Uważność w prawie​

  1. Uważność w pracy i w życiu codziennym (mindfulness based stress reduction) dedykowany zawodom zaufania publicznego
  2. Budowanie aktywności zawodowej prawników w formule zrównoważonego rozwoju (sustainable development / collaborative lawyering)

W temacie tak ważnym jak prawo, ludzka postawa i odpowiedni stan świadomości są zasadnicze dla pomyślnego, a więc naprawdę sprawiedliwego rozwoju sprawy.

Nieodpowiednie podejście sędziego, adwokata czy prokuratora może mieć nie tylko negatywne skutki krótkotrwałe, ale może doprowadzić do prawdziwej tragedii. I nierzadko doprowadza. Kształcenie świadomości oraz umiejętności rozpoznawania tego, co dzieje się z umysłem i pracy z tym, jest więc wśród tych, którzy obejmą lub już objęli stanowiska w sferze prawnej, nie tylko potrzebne, ale wydaje się być koniecznością.

Uważność w prawie i zawodach prawniczych to w Polsce temat całkowicie nowy. O wrażliwości w prawie mówimy czasem, a częściej w kontekście praw zwierząt niż ludzi. Jest wiele do zrobienia.

 

Jednak uważność w prawie to nie tylko uważne obserwowanie chwili umysłem nieoceniającym i otwartym na to co tu i teraz. Uważność może stać się metoda służącą poprawie dobrostanu prawników i pracowników sfery prawnej, rozwojowi samoświadomości ludzi i środowiska, radzenia sobie z trudnymi emocjami oraz rozwijania i stabilizacji uwagi, koncentracji (ale też umiejętności relaksacji), także poprzez pracy zorientowanej na ciało i oddech.

Dodatkowo uważność poprzez rozwój świadomość uwrażliwia na drugiego człowieka, jego stan emocjonalny, potrzeby i wreszcie jego prawa – w tym podstawowe prawo do godności.

Uważność w prawie to także współczucie wobec siebie i innych (compassion) oraz odwaga w byciu wrażliwym i profesjonalnym jednocześnie. świadomym, obecnym, zrównoważonym.

Mindfulness może być dla prawników prostą metodą radzenia sobie ze stresem. A stresu w tym zawodzie nie brakuje. Zawód prawnika jest trudny i wymaga ciągłego wysiłku, nie tylko intelektualnego, ale także nieustannej pracy w relacjach z innymi ludźmi, zespołami, strukturami/systemami, najczęściej w konflikcie czy sporze.

Często realny wpływ prawnika na dziejącą się rzeczywistość jest niezauważalny ale jego uważna obecność może być źródłem spokoju i dobrostanu Klienta. Praktyki uważności i medytacji ujawniają korzystne i znaczące skutki dla poprawy koncentracji, umiejętności słuchania, empatii i dobrego samopoczucia. Coraz więcej prawników na zachodzie w tym sędziów, adwokatów i mediatorów uważa, że proces medytacyjny jest pomocny dla ich pracy i korzystny dla ich życia w ogóle.

W czasie długoletniej praktyki prawniczej obserwowałam tysiące spraw, konfliktów. Widziałam potrzebę wprowadzenia do Polski alternatywnych sposobów rozwiązywania konfliktów (ADR) – w tym przede wszystkim mediacji.

Jest to jedno z tych działań, które dają wymierne efekty. Redukują stres, często towarzyszący zarówno oskarżonemu, jak i temu kto skarży. To sytuacje bardzo trudne. Ale są alternatywy.

Sytuacje życiowe, w których pracują prawnicy często wykraczają poza powszechnie przyjęte
i akceptowalne schematy dotyczące odporności na stres. Stres jest biologicznie uzasadnionym mechanizmem, który zapewnia ludziom przetrwanie. Jednakże chroniczne narażenie na stres prowadzi do pogorszenia stanu zdrowia, jakości życia i relacji. W tym oddziałuje na system wymiaru sprawiedliwości poprzez pracę sędziów, prokuratorów czy obrońców.

Uważne sądzenie (mindful jugding) czy uważna obrona (mindful advocacy) powinny wejść na stałe do programów nauczania (wprowadzenie uważności do programów kształcenia) i zarządzania pracą prawników.